Een gloednieuw actieplan moet grensoverschrijdend gedrag in de mediasector beter en sneller aanpakken. Het plan, dat tot stand kwam met de mediaspelers en Vlaams minister van Media, Benjamin Dalle, werd begin maart voorgesteld aan het grote publiek. Het plan omvat tal van acties en speelt in op diverse vormen van grensoverschrijdend gedrag. De klemtoon ligt op preventie, er wordt daarom sterk ingezet op vormingen van zowel vertrouwenspersonen als omstanders. Samen met de inspanningen van de mediabedrijven- en organisaties maakt de Vlaamse Regering bijkomend 100.000 EUR vrij om het plan uit te rollen. Het plan wordt gecoördineerd door mediarte.
De Vlaamse mediasector kwam de afgelopen jaren geregeld in opspraak met geruchtmakende gevallen van grensoverschrijdend gedrag. De zaken die daarbij de pers haalden zijn echter slechts het topje van de ijsberg. Diverse onderzoeken, zowel in Vlaanderen als het buitenland, tonen aan dat de uitdagingen in de mediasector erg groot zijn. Net daarom wil de Vlaamse mediasector een versnelling hoger schakelen om dit probleem concreet aan te pakken. mediarte, het sociaal fonds voor de audiovisuele, film en digitale sector bracht op initiatief van Vlaams minister van Media, Benjamin Dalle, diverse spelers samen om het plan op te stellen. Er werd een intensief traject afgelegd met grote betrokkenheid van tal van spelers in de mediasector. Daarnaast zijn er ook verschillende sectororganisaties, zoals bijvoorbeeld Sensoa, die actief hebben bijgedragen tot het tot stand komen van dit plan.
Er moet een echte en diepe cultuuromslag komen in de mediasector. De zaken stapelen zich de afgelopen jaren op. Wegkijken kunnen we niet meer tolereren.
Nadruk op preventie
De nadruk van het plan ligt duidelijk op preventie. Organisaties die een beleid rond grensoverschrijdend gedrag willen uitwerken hebben nood aan een duidelijke en concrete leidraad. Net daarom wordt er door de sector een toolbox uitgewerkt die concrete tools op maat bevat van de Vlaamse mediasector. De grotere ondernemingen die vandaag al beschikken over een integriteitsbeleid zullen hun kennis ter beschikking stellen van de andere spelers in de sector. Het is de bedoeling dat alle 800 werkgevers en professionals in de sector worden bereikt. Daarnaast worden er ook begeleidingstrajecten opgezet om maatwerk te voorzien en persoonlijke begeleiding. Op deze manier wil het plan ervoor zorgen dat er een echte cultuuromslag komt in de mediasector. Het is belangrijk dat alle ondernemingen en organisaties, groot én klein, een beleid hebben rond grensoverschrijdend gedrag. Dankzij het actieplan wordt dit nu ook mogelijk.
De bestaande hulplijnen, zoals bijvoorbeeld 1712, zullen ook sterker gepromoot worden door het plan. Specifieke aandacht gaat daarbij uit naar de rol van De Genderkamer. Werkgevers worden gevraagd om het belang van De Genderkamer mee te promoten en echt op te nemen in hun werking, bijvoorbeeld door ze te vermelden op hun callsheets.
Onderteken de Engagementsverklaring
Wegkijken kan niet meer
Een speciale rol is er ook voor de omstanders. Het zijn mensen die wel getuige zijn van grensoverschrijdend gedrag, maar zijn er niet meteen bij betrokken. Samen met Sensoa zullen er tools en handvaten worden gemaakt om omstanders echt te activeren. Er zullen ook opleidingen worden voorzien. Ook wordt het vlaggensysteem, dat vandaag al succesvol is ingevoerd in de podiumkunstensector, hertaald naar de brede mediasector. Via dit vlaggensysteem wordt het voor iedereen meer duidelijk in welke gevallen we spreken over grensoverschrijdend gedrag en hoe je ermee moet omgaan.
De initiatiefnemers en de ondertekenaars van het plan engageren zich ook om te voorzien in (een pool van) vertrouwenspersonen die door professionals in de mediasector op een laagdrempelige manier kunnen gecontacteerd worden. Cruciaal daarbij is dat de vertrouwenspersonen het mandaat krijgen om de opdrachten op een volledig vertrouwelijke manier uit te voeren. Er zullen ook extra opleidingen voor vertrouwenspersonen worden voorzien aangezien er nog niet voldoende vertrouwenspersonen zijn erkend in de mediasector.
Naast vertrouwenspersonen wordt er ook ingezet op intimiteitscoördinatoren. Hoewel dit bij internationale spelers zoals Netflix en HBO vandaag al goed is ingeburgerd (en verplicht), is dit in Vlaanderen nog een relatief nieuw begrip. Een intimiteitscoördinator waakt over de mentale en fysieke veiligheid van de acteurs en de hele cast en crew op de set. Samen worden er intieme scènes besproken, maar ook de gewenste randfactoren (closed set, hulpstukken, …) worden in de voorbespreking meegenomen. Om professionals te ondersteunen in het inzetten van een intimiteitscoördinator worden zullen er infosessies en workshops worden georganiseerd.
Tot slot wordt er ook ingezet op respectvolle verslaggeving in de media. De Vlaamse Vereniging van Journalisten en Sensoa zullen nagaan hoe er op een meer genuanceerde manier kan worden omgegaan met zaken van grensoverschrijdend gedrag. Een handleiding moet alle tips bundelen en kenbaar maken bij de leden van de VVJ.
Bekijk het volledige Actieplan tegen Grensoverschrijdend Gedrag in de Vlaamse mediasector
Er moet een cultuuromslag komen
Vlaams minister van Media, Benjamin Dalle, is tevreden met het resultaat. “Dit is een heel duidelijk signaal vanuit de sector. Er moet een echte en diepe cultuuromslag komen in de mediasector. De zaken stapelen zich de afgelopen jaren op. Wegkijken kunnen we niet tolereren. Net daarom vind ik het zo belangrijk dat dit plan echt vanuit de sector mee vorm is gegeven. Er is de afgelopen jaren ook heel wat knowhow opgebouwd binnen onze mediabedrijven en professionals die actief zijn in de sector. Grotere spelers hebben vaak al initiatieven genomen, het is belangrijk dat ook kleinere spelers hiermee aan de slag kunnen gaan. Ook leggen we heel duidelijk de klemtoon op het preventieve. De rol van vertrouwenspersonen, intimiteitscoördinator en andere mensen die hier actief rond werken is daarin cruciaal, maar evenzeer iedereen die actief is in de sector. Iedereen moet zich aangesproken voelen door dit plan: daarom zorgen we ook voor heel veel opleidingen en trachten we tools te voorzien voor iedereen. Ook omstanders moeten als ze grensoverschrijdend gedrag zien, aan de alarmbel trekken,” aldus Dalle.
Naast het plan is er ook een engagementsverklaring van de mediaspelers om grensoverschrijdend gedrag sterker aan te pakken. Benjamin Dalle: “Dit is voor mij heel belangrijk. Een plan maken is één iets, maar het moet vooral leven op het terrein. Die cultuuromslag moet er echt komen. Dat doe je niet als je dat van bovenuit oplegt, daarvoor heb je het engagement van de spelers nodig. Ik ben erg tevreden dat al heel wat organisaties, professionals en bedrijven zich vandaag achter het engagement en achter het plan scharen. Ik had de afgelopen maanden heel wat intense gesprekken met getroffenen van grensoverschrijdend gedrag. Het zijn stuk voor stuk, unieke en zware verhalen. We zijn het aan al die getroffenen verschuldigd om te leren uit wat er in het verleden is gebeurd en de fouten die toen zijn gemaakt niet meer te laten gebeuren. Om samen een vuist te maken en te zeggen: dit nooit meer.”