Mensen kijken op een hoogsteigen manier naar ongewenst gedrag en reageren er dan ook verschillend op. Ongewenste situaties op de werkvloer kunnen op meerdere manieren een impact hebben op emotioneel, fysiek of mentaal vlak. Ben jij slachtoffer? Het is heel belangrijk dat je er niet mee blijft zitten en dat je jouw verhaal kan delen. Je kan hiervoor sinds kort ook terecht bij Nina en Viktor, de psychologen van de Genderkamer van de Vlaamse Ombudsdienst.
De turbulentie veroorzaakt door #metoo in Hollywood leidde tot deining met golfslag in Vlaanderen en een grootschalig onderzoek in opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd en Media.
De cijfers die de enquête voortbracht waren behoorlijk alarmerend: bij de respondenten op de bevraging binnen de de cultuur- en media-sector, gaven één op twee vrouwen en één op vijf mannen aan dat ze het voorbije jaar met ongewenst grensoverschrijdend gedrag te maken kregen. Soms ging het om het herhaaldelijk moeten aanhoren van seksueel getinte grappen en deningrerende opmerkingen, soms ging het om (af)gedwongen seksueel contact. Het onderzoek gaf een genuanceerd beeld van enkele risicofactoren, de moeizame doorstroom naar meldkanalen, en het gebrek aan vertrouwen in behandeling van klachten door de werkgevers.
Er volgde een eerste sensibiliseringscampagne, ondersteund door de sectorfondsen binnen de desbetreffende sectoren. Daarbij werd het belang van de opleidingen voor vertrouwenspersonen en preventie-adviseurs benadrukt. Maar er was meer nodig, vonden de sectorconsulenten, eenstemmig met het beleid.
Zelfs al is er tegemoetgekomen aan het wettelijk bepaald beleid met betrekking tot de psychosociale risico's binnen een onderneming of organisatie, vaak durven slachtoffers van (seksuele) intimidatie of pesten niet met hun directe leidinggevende of de vertrouwenspersoon in gesprek gaan. En al helemaal niet als net die leidinggevende zelf het grensoverschrijdend gedrag stelde. Vaak ook durft een slachtoffer niet met zijn of haar verhaal naar collega's toe, om hulp vragen, gaat daar angst of schaamte mee gemoeid.
De stuurgroep die advies verleende in het opstellen van een actieplan om het knagende probleem van het grensoverschrijdend gedrag in de sector aan te pakken, drong aan op het creëeren van een ombudsfunctie voor de ganse Cultuur- en Mediasector.
Ombudsvrouw Gender Annelies D’Espallier, van de Genderkamer van de Vlaamse Ombudsdienst, mocht de mouwen opstropen en kreeg de opdracht om de genderombudswerking uit te breiden met een specifieke opdracht in de sector. Ze werd gevraagd om twee psychologen aan te stellen die een luisterend oor en erkenning bieden en om waar nodig en gewenst ook te bemiddelen. Annelies verwelkomde eerder deze lente haar nieuwe medewerkers, psychologen Nina en Viktor.
Wat gebeurt er als je contact opneemt met de Genderkamer?
"De eerste contactname gebeurt meestal per mail," vertelt Annelies ons, "en er wordt vrijwel steeds onmiddellijk door ons gereageerd. Ook telefonisch kan je ons bereiken, maar ervaring leert ons dat de drempel via e-mail lager lijkt te liggen. In ons antwoord op die kennisgave van een mogelijks grensoverschrijdende situatie, zullen we een eerste persoonlijke ontmoeting met iemand van ons team voorstellen. De melder kan daarbij gerust te kennen geven of hij of zij die babbel liever met Nina of met Viktor voert. Vooral inzake sexueel grensoverschrijdend gedrag kan zoiets gevoelig liggen. Dat intake-gesprek is volledig vrijblijvend en verplicht te melder verder tot niets."
Als iemand ons contacteert met een vervelende ervaring of een klacht, dan is die persoon vaak al over een drempel gestapt om voor zichzelf op te komen. Wij nemen dus elke klacht serieus. We zijn gebonden aan beroepsgeheim, elk gesprek is vertrouwelijk.
Tijdens het eerste gesprek zal er vooral worden geluisterd naar het verhaal en wordt gepolst naar wat de verwachtingen zijn. Daarna wordt alle verkregen informatie discreet onderzocht en bekijken Nina en Viktor hoe ze de melder het beste kunnen verderhelpen.
Opties daarbij zijn:
-
samen identificeren en evalueren van de opties om specifieke issues op te ‘lossen’
-
contact opnemen met andere partijen, indien de melder dit wenst en als dat gepast is
-
een vergelijk proberen vinden en op zoek gaan naar oplossingen om toekomstige problemen trachten te vermijden
-
wanneer de medewerkers van de Genderkamer bepaalde stappen zelf niet kunnen opnemen, begeleiden ze de melder door naar andere instanties die dit wel kunnen en ondersteunen haar/hem bij dit proces
Elk verhaal wordt ook - anoniem - opgeslagen in een database. Dit zorgt ervoor dat de Genderkamer algemener kan terugkoppelen naar een transparanter beleid en richtlijnen rond (seksueel) ongewenste situaties op de werkvloer. Dus hoe meer verhalen de Genderkamer binnenkrijgt, hoe sterker ze hierin staan.
Wie zijn Nina Callens en Viktor Van der Veken?
Dr. Nina Callens heeft als psychologe, seksuologe en onderzoekster in België en de USA de afgelopen 10 jaar voornamelijk projecten vormgegeven waarin een gelijke behandeling op grond van geslacht, genderidentiteit en -expressie steeds een prominente rol speelden en dit in de eerste plaats voor mensen die geen sterke achterban hebben in de maatschappij.
Gewapend met betrokkenheid en informatie, zoekt Nina de complexiteit van moeilijke en gevoelige thema’s op. Ze gelooft sterk in een nieuwe ervarings- en werkcultuur, waarin dankzij professionele ondersteuning en een transparant integriteitsbeleid, werkgevers en -nemers het beste van zichzelf kunnen geven, of het nu op het grote scherm of achter de schermen is.
Viktor Van der Veken heeft als psycholoog heel wat ervaring opgedaan in de praktijk zowel op case- als op beleidsniveau. Hij heeft gewerkt rond verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag waaronder intimidatie en pestgedrag. De ernst van deze problematiek heeft hem ertoe aangezet zich te engageren om grensoverschrijdend gedrag binnen de cultuur- en mediasector daadkrachtig aan
te pakken. Viktor wil drempels verlagen, noodzakelijke erkenning bieden en professionele ondersteuning of een juiste doorverwijzing. Verder zet hij zijn schouders onder de belangrijke taak bij te dragen aan veranderingen op beleidsniveau.
Enkele FAQ's
Je werkt als vaste of tijdelijke medewerker in de audiovisuele, film of digitale sector en je hebt een vervelende ervaring gehad, of je hebt een klacht over - al dan niet seksueel - grensoverschrijdend gedrag?
Dan kan je eerst en vooral bij een interne vertrouwenspersoon, of een interne of externe preventieadviseur psychosociaal welzijn terecht. Soms ken je ze niet of wil je het niet intern afhandelen.
Contacteer dan Nina of Viktor van de Genderkamer van de Vlaamse Ombudsdienst:
via e-mail:
-
algemeen adres: genderkamer@vlaamseombudsdienst.be
-
Nina Callens: nina.callens@vlaamseombudsdienst.be
-
Viktor Van der Veken: viktor.vanderveken@vlaamseombudsdienst.be
of telefonisch via 1712
Viktor en Nina kunnen je ook te woord staan in het Engels en het Frans.
Wat gebeurt er nadat je contact neemt met de Genderkamer?
Na de eerste contactname nodigen Nina of Viktor je uit voor een gesprek, zo kan je bijkomende informatie in vertrouwen met ze delen. Jij kiest waar dat gesprek plaats vindt:
> in de kantoren van de Genderkamer, Leuvenseweg 86, 1000 Brussel
> of op een andere locatie, waar jij je goed voelt (de gesprekken kunnen doorgaan op verschillende locaties in Vlaanderen)
Wat zijn de taken van een vertrouwenspersoon?
Binnen een organisatie zal de vertrouwenspersoon:
- de eerste opvang verzorgen van werknemers die zijn lastiggevallen en die hulp en advies nodig hebben
- onderzoeken of een oplossing in de informele sfeer mogelijk is
- het slachtoffer informeren over andere oplossingsmogelijkheden, zoals klachtenprocedures
- het slachtoffer desgewenst begeleiden als deze werknemer de zaak aan de orde wil stellen bij een klachtencommissie of de leiding van een onderneming
- doorverwijzen naar andere hulpverlenende instanties
- voorlichting geven over de aanpak van ongewenst gedrag
- leidinggevenden en management adviseren en ondersteunen bij het voorkomen van ongewenst gedrag
- meldingen van ongewenst gedrag registreren
Wat is de rol van een preventieadviseur?
De preventieadviseur is de persoon binnen het bedrijf die de werkgever ondersteunt om de maatregelen uit de welzijnswet toe te passen. Elke onderneming met meer dan twintig werknemers moet een interne preventieadviseur aanstellen. Bij minder dan twintig werknemers mag de werkgever zelf optreden als preventieadviseur.
De preventieadviseur:
- heeft een adviserende functie tegenover zowel de werkgever als de werknemers.
- staat op de loonlijst van het bedrijf en bekleedt een staffunctie.
- voert zijn/haar opdracht volledig onafhankelijk uit en kan dus geen werkgevers- of personeelsafgevaardigde zijn.
- mag geen nadelen ondervinden van zijn/haar activiteiten als preventieadviseur.
Wil je meer lezen over de Genderkamer?
