Op 31 december 2023 liep het Actieplan tegen Grensoverschrijdend Gedrag 2022-2023 af. In dit artikel blikken we kort terug op de verwezenlijkingen van mediarte in samenwerking met de sector in de afgelopen twee jaar.
Het Actieplan tegen Grensoverschrijdend Gedrag werd neergepend om gevallen van grensoverschrijdend gedrag in de Vlaamse mediasector concreet aan te pakken. De richtlijnen en acties uit het Actieplan werden onderverdeeld in vier overkoepelende doelstellingen waarbij de acties rekening hielden met de verschillende spelers binnen de mediasector. We belichten per doelstelling enkele van de genomen acties.
Sectorale aanpak grensoverschrijdend gedrag
mediasensor: werkbeleving in de AV-sector in beeld gebracht
Voor de derde keer bracht mediarte aan de hand van de mediasensor enquête de werkbeleving en de psychosociale risico’s voor de audiovisuele, film en digitale sector in kaart. De enquête toonde aan dat de medewerkers in deze sector heel geëngageerd zijn en plezier in het werk hebben, maar signaleerde daarnaast ook een alarmerend hoge nood aan herstel door onder andere de hoge werkdruk. In het kader van dit Actieplan werd besloten om de enquête uit te breiden met een extra vragenreeks over grensoverschrijvend gedrag. De vragenlijsten werden meer dan 3.400 keer ingevuld en de resultaten werden in een rapport bekendgemaakt aan de sector in september 2022.
Preventie & informatiedeling
Uitwerken van een welzijnsbeleid
Werkgevers die een beleid rond grensoverschrijdend gedrag en bij uitbreiding een beleid rond respect op de werkvloer willen uitbouwen hebben hiertoe een leidraad en een toolbox nodig. mediarte heeft de afgelopen twee jaar een toolbox samengesteld die concrete kaders en tools op maat van de Vlaamse mediasector bevat. De toolbox geeft richtlijnen aan werkgevers voor het uitwerken van een welzijnsbeleid en definieert daarbij ook zeer duidelijk de geldende verplichtingen en definities zodat werkgevers vanuit een uniform vertrekpunt starten.
Bij de ontwikkeling werd rekening gehouden met zowel kleine als grote ondernemingen. De uitgewerkte tools en handvaten helpen de werkgevers om zich in regel te stellen met de wetgeving en nemen drempels weg om een welzijnsbeleid door te voeren binnen hun onderneming. De online toolbox is hiërarchisch opgedeeld in een aantal subdossiers op basis van de preventiedriehoek: het kwaliteitsniveau, het preventieniveau en het reactieniveau.
Het kwaliteitsniveau heeft een brede en positieve focus. Binnen dit niveau passen heel wat acties en maatregelen die de basis vormen voor de hogere niveaus en die preventief werken.
- Een stappenplan voor het opstellen van een visie rond grensoverschrijdend gedrag.
- Een stappenplan voor het opstellen van een gedragscode
- Richtlijnen om maatregelen levendig te maken en te houden
- Een hertaling van het Vlaggensysteem, een door Sensoa ontwikkelde methodiek om seksueel gedrag in te schatten en gepast te reageren, naar de mediasector.
Het preventieniveau bouwt verder op de visie en maatregelen van het kwaliteitsniveau. Ook gaan de tools dieper in op de identificatie van risicovolle situaties en acties om deze risico’s te verminderen of weg te werken.
- Richtlijnen om preventief te werken aan de juiste reactie bij grensoverschrijdend gedrag
- Richtlijnen voor het maken van een risicoanalyse
- Richtlijnen voor het opstellen van vragenlijsten om grensoverschrijdend gedrag in kaart te brengen
- Wat is een Vertrouwenspersoon en wat kan het voor jouw bedrijf betekenen?
Het reactieniveau bepaalt via vooraf bepaalde maatregelen hoe er met een incident wordt omgegaan en welke nazorg, leerkansen en herstel geboden worden.
- Hoe ga je in gesprek over een incident van grensoverschrijdend gedrag?
- Zorg voor de treffer na een incident
- Eerste opvang na een incident
- Registeren en screenen van signalen en incidenten
Omstanders sensibiliseren
Bij grensoverschrijdend gedrag dient aandacht te zijn voor de rol van omstanders. Omstanders zijn individuen die getuige zijn van grensoverschrijdend gedrag, maar daar niet direct bij betrokken zijn als veroorzaker of getroffene. Deze getuigen worden uitgenodigd om verantwoordelijkheid op te nemen en op te treden bij grensoverschrijdend gedrag. mediarte heeft op de website verschillende richtlijnen en tips verzameld om als omstander op een goede manier te reageren. In het dossier rond omstanders is de thematiek vanuit verschillende hoeken belicht en werd daarbij samengewerkt met verschillende partners met expertise.
Versterken van de professionals in de mediasector
Inzetten op vertrouwenspersonen
Een vertrouwenspersoon is het aanspreekpunt voor medewerkers indien er zich problemen voordoen die te maken hebben met psychosociale risico’s op het werk (waaronder pesten, ongewenst seksueel gedrag, agressie, stress, conflicten...). Deze persoon kan de dialoog op gang brengen bij conflicten tussen medewerkers of tussen een medewerker en een leidinggevende. mediarte heeft op dit moment 35 vertrouwenspersonen in de sector opgeleid en zal ook de komende jaren opleidingen hiertoe blijven organiseren. Jaarlijks worden er ook super- en intervisiemomenten georganiseerd waar de vertrouwenspersonen uit de sector in dialoog gaan met elkaar.
Inzetten op intimiteitscoördinatie
Intimiteitscoördinator is een relatief jong begrip, maar de nood voor dergelijke coördinatoren is groot. In het kader van het Actieplan zette mediarte zich in om de rol van intimiteitscoördinator breedschaliger bekend te maken. In samenwerking met intimiteitscoördinator Philine Janssens stelde mediarte een toolkit samen die onder andere de algemene richtlijnen rond intimiteit op de set uitlegt. Vervolgens worden er ook aparte richtlijnen geformuleerd om producenten, regisseurs, talenten en de kostuumafdeling tools te geven bij het omgaan met intieme scènes.
Respectvolle verslaggeving in de media
Het Actieplan pleitte voor een serene verslaggeving, met respect voor de journalistieke autonomie. VVJ, Sensoa, UFC, Stop It Now! en Child Focus lanceerden in 2023 een charter over de berichtgeving rond seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit charter bevat tips voor journalisten die berichten over seksueel grensoverschrijdend gedrag. De adviezen in het charter zijn ook praktisch samengevat op een nieuwe website, devijftees.be.